Zyrtarë serbë bënë homazhe në monumentet kushtuar njerëzve të vrarë gjatë bombardimeve të NATO-s në Jugosllavi në vitin 1999, por kryeministri i Kosovës i quajti sulmet ajrore perëndimore “të drejta dhe të nevojshme”.
Zyrtarë të lartë serbë të enjten përkujtuan viktimat e fushatës së bombardimeve të NATO-s kundër Jugosllavisë, e cila filloi më 24 mars 1999 – një ditë që ministri i mbrojtjes Nebojsa Stefanoviç e përshkroi si “jo vetëm një simbol të dhimbjes sonë, por edhe një simbol të padrejtësisë”.
“Është një padrejtësi që i është bërë vendit tonë dhe për të cilën askush ende nuk ka kërkuar falje qartë apo me zë të lartë”, tha Stefanoviç teksa vendosi një kurorë me lule pranë një memoriali në kazermën e ushtrisë Jugovicevo në qytetin e Novi Sadit.
Presidenti Aleksandër Vuçiç vendosi gjithashtu një kurorë me lule në një monument për ushtarët e Brigadës 125 të Motorizuar të Ushtrisë Jugosllave në qytetin e Krusevcit dhe zbuloi një monument të Veljko Radenoviçit, një oficer policie serb të ndjerë që komandonte njësitë speciale të përfshira në operacionet gjatë luftës në Kosovë.
“Si komb dhe shtet, detyrimi ynë është të ushqejmë kujtesën e njerëzve të mëdhenj, të cilëve Serbia është në borxh për veprimet e tyre – disa e ndërtuan, disa e mbrojtën, dhe gjenerali i ndjerë Veljko (pseudonimi i Radenoviçit) e ndërtoi dhe e mbrojti”, tha Vuçiç në ceremoni.
Zyrtarë të Beogradit vendosën gjithashtu kurora me lule në një monument për 16 punonjës të medias që u vranë kur NATO bombardoi Radio Televizionin Serb, dhe në një përkujtimore për trevjeçaren Milica Rakiç dhe fëmijë të tjerë të vrarë gjatë bombardimeve.
Aleanca ushtarake perëndimore filloi sulmin ajror 78-ditor në mars 1999 për të detyruar presidentin jugosllav Sllobodan Millosheviç të pranonte kushtet e një marrëveshjeje për t’i dhënë fund fushatës së tij ushtarake kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, e cila përfshinte spastrim të gjerë etnik.
Qeveria serbe vlerëson se të paktën 2,500 njerëz vdiqën dhe 12,500 u plagosën gjatë fushatës së NATO-s, megjithëse numri i saktë i vdekjeve mbetet i paqartë. Të dhënat e Fondit për të Drejtën Humanitare thonë se gjithsej 756 njerëz vdiqën gjatë sulmeve ajrore.
Sulmet ajrore përfunduan më 10 qershor 1999 pasi Millosheviçi pranoi të tërhiqte forcat e tij nga Kosova.
Në Kosovë, gjenerali amerikan në pension Ëesley Clark, i cili udhëhoqi operacionin e NATO-s në vitin 1999 si Komandant Suprem i Aleatëve, iu drejtua parlamentit me një videomesazh, duke thënë se 24 marsi ishte një ditë që “ndryshoi historinë e Kosovës dhe të Evropës”.
“Për mua, ishte një nder i jetës të isha komandant i NATO-s dhe të ndihmoja në ndalimin e spastrimit etnik”, tha Clark.
“Njëzet e tre vjet më parë, NATO bëri gjënë e duhur. Ne bëmë gjënë e duhur për popullin e Kosovës, bëmë gjënë e duhur për NATO-n, bëmë gjënë e duhur për botën”, shtoi ai.
Kryeministri Albin Kurti tha se ndërhyrja ushtarake e NATO-s ishte “e drejtë dhe e nevojshme”.
“Në vitet 1990, shqiptarët në Kosovë po i jepnin fund një dekade terrori dhe diskriminimi nga aparati i instaluar shtetëror i Serbisë”, tha Kurti.
Në një fjalim me video drejtuar kombit, presidentja Vjosa Osmani tha se “fatet dhe jetët e të gjithëve u kthyen drejt shpresës” më 24 mars 1999.
Milica Stojanović, Perparim Isufi
Kosovë, Serbia
