Hrvatski antifašistički aktivisti i potpredsednik hrvatske vlade obeležili su godišnjicu ubistva tri člana srpske porodice, među kojima je bila i dvanaestogodišnja devojčica, počinjena tokom rata u Zagrebu.
Antifašistička liga Hrvatske održala je sinoć komemoraciju u znak sećanja na tri člana porodice Zec na Sljemenu iznad Zagreba, gde su ih pripadnici rezervnog sastava policije ubili u decembru 1991.
Na 29. godišnjicu njihove smrti, aktivisti su položili cveće i zapalili sveće u blizini mesta ubistva.
Predsednik Antifašističke lige i dugogodišnji aktivista za ljudska prava Zoran Pusić, na komemoraciji je rekao da „ova zemlja nije našla snage da procesuira ovako evidentan zločin“.
Komemoraciji je prisustvovao i Boris Milošević, političar iz redova srpske zajednice i potpredsednik vlade Hrvatske, koji je rekao da je ogorčen jer je „ubijena skoro cijela jedna obitelj isključivo iz etničkih motiva, samo zato što su bili Srbi “.
Pre 29 godina rezervisti hrvatskog policijskog bataljona ušli su u kuću porodice Zec, ubili Mihajla Zeca, uhapsili njegovu suprugu Mariju i 12-godišnju ćerku Aleksandru, koje su zatim odveli u napušteni planinski dom u blizini Zagreba i ubili ih.
Drugo dvoje dece ove porodice je ostalo u kući i preživelo je.
Počinioci su ubrzo uhapšeni. Priznali su ubistva, ali zbog proceduralnih nepravilnosti tokom suđenja nikada nisu osuđeni.
Oni su bili pripadnici jedinice poznate kao „Merčepovci”, koja je ovo ime dobila po svom nezvaničnom komandantu Tomislavu Merčepu, koji je 2017. osuđen na sedam godina zatvora zbog ratnih zločina. Merčep je preminuo prošlog meseca.
Branka Vierda iz Inicijative mladih za ljudska prava na komemoraciji je izjavila da „mladi danas moraju znati da je i prije nego su se oni rodili, živjela jedna Aleksandra koja se od svojih vršnjaka i vršnjakinja nije razlikovala po uspjehu u školi ili jakni koju nosi, nego po tome što je njeno podrijetlo bilo drugačije“.
„Nitko tko drži do mira i slobode ne može dopustiti da se iz povijesti izbriše Aleksandra Zec i svatko kome je stalo do pravde i jednakosti mora uporno prokazivati zle namjere političke vlasti koja dozvoljava da ovakav zločin prođe nekažnjeno“, rekla je Vierda.
Na komemoraciji je hrvatska pesnikinja Monika Herceg govorila svoje stihove, dok je multimedijalni umetnik Ivan Marušić Klif na tom mestu postavio audio-video instalaciju.
Inicijativa mladih za ljudska prava je 2014. godine pokrenula inicijativu da se park u Zagrebu imenuje po porodici Zec, ali je gradska uprava odbila predlog ove organizacije.
Iste godine je pozorišni reditelj Oliver Frljić postavio predstavu „Aleksandra Zec“ u kojoj glumci čitaju svedočenja koja su navodni počinioci dali policiji nakon hapšenja.
Predstava je inspirisala reditelja Nebojšu Slijepčevića da snimi dokumentarni film „Srbenka“, koji je pratio probe i premijeru Frljićeve predstave i fokusirao se na pitanje nacionalnosti u današnjoj Hrvatskoj. Ovaj film je dobio mnoge nagrade.
Anja Vladisavljević
Zagreb